တစ်ခါက အွန်လိုင်း အကူအညီ တောင်းခံသူတွေ အမေးများတဲ့ ဆေးဝါးတွေကို လေ့လာ ဖူးတယ်။ အမေး အများဆုံး ဆေးဝါးတွေကို စာရင်း ချကြည့်တဲ့အခါ-
၁။ အဆီကျဆေး၊ ပိန်ဆေး၊
၂။ အသားလွေဆး၊
၃။ တားေဆး၊
၄။ ကုိယ္ဝန္ဖ်က္ေဆး၊
၅။ အမ်ဳိးသားအားေဆး၊
ဆိုၿပီး ေတြ႕ရပါတယ္။ ေရွ႕ဆံုး သံုးခုက အမ်ဳိးသမီးေတြ အေမး အမ်ားဆံုး ေမးခြန္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ခုက အမ်ဳိးသားေတြ အေမးမ်ားတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ အခ်ိန္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မလိုအပ္ဘဲ ကုိယ္ဝန္ဖ်က္ခ် ေပးဖို႕ ဥပေဒျပ႒ာန္း ထားတာ မရွိေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ္ဝန္ဖ်က္သူ ဦးေရဟာ ေလ်ာ့ပါး မသြားဘဲ ပိုမ်ား လာပါတယ္။ ၾကားထဲမွာ အလုပ္ ျဖစ္သူေတြက အရပ္ လက္သည္ေတြ၊ ရမ္းကုေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

လူနာေတြလဲ ေန႕စဥ္ေပါမ်ား လ်က္ပဲ။ အလုပ္႐ႈပ္ သူေတြက ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြက ဆရာဝန္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္သလို ဖ်က္ခ်ၿပီး မ႐ွဴႏိုင္၊ မကယ္ႏိုင္ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ေဆး႐ံု ေရာက္လာ ပါတယ္။ ဆရာဝန္ လဲ လူမို႕ စိတ္တိုတတ္ လာပါတယ္။ အစကတည္းက မယူႏိုင္ရင္ အတူမေနနဲ႕ ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္မ်ဳိး ဆရာဝန္ အမ်ားစုမွာ ရွိပါတယ္။ ျပႆနာက လူေတြရဲ႕ ခံယူခ်က္နဲ႕ အသိအျမင္ နည္းပါးမႈပါ။ တခ်ဳိ႕ကလဲ အေရးေပၚ တားေဆး အားကိုးနဲ႕ မိုက္ရဲတယ္။ ျဖစ္လာရင္ ရွင္းလင္းရဲ သူေတြလဲ ျဖစ္ၾကတယ္။ ကုိယ္မႀကိဳက္လို႕ ကုိယ္ဖ်က္တာ ဘာျဖစ္သလဲ။ ဒီမိုကေရစီ ေခတ္ေရာက္ေနၿပီ ဆိုသူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ မွန္တာ၊ မွားတာေတြ က အဓိက မက်ပါ။ အျမင္ ႏွစ္ဖက္ရဲ႕ မတူညီတဲ့ လားရာေတြကို ေထာက္ျပ ေဝဖန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုိယ္ဝန္ဖ်က္တဲ့ ျပႆနာက နက္နဲလြန္း ပါတယ္။ ကိုင္တြယ္ရ ခက္တယ္။ ဘယ္႐ႈေထာင့္က ၾကည့္သလဲေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ေဆးပညာ ႐ႈေထာင့္က ၾကည့္မွာလား။ ဘာသာေရး ႐ႈေထာင့္ကလား၊ လူမႈေရး ႐ႈေထာင့္ ကလား။ ဒီၾကားထဲမွာ စီးပြားေရး အေျခအေန ဆိုတာလဲ ပါေသးပါတယ္။ ႐ႈေထာင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးက ၾကည့္တာ ျဖစ္လို႕ အယူအဆ ေတြ ကြဲျပားသြား ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ လက္ရွိ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒ အတိုင္းပဲ လုပ္ေဆာင္ ရပါတယ္။ ဆရာဝန္ ေတြမွာ ethic ေခၚတဲ့ က်င့္ဝတ္ကို လိုက္နာရတဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိပါတယ္။ မလိုအပ္ဘဲ ကုိယ္ဝန္ မဖ်က္ရဘူး။ ဘာသာေရး ႐ႈေထာင့္က ၾကည့္ရင္လဲ အလားတူ ပါပဲ။ အသက္ တစ္ေခ်ာင္း ျဖစ္လို႕ ပါဏာတိပါတာကံ က်ဴးလြန္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ကေတာ့ လူမႈေရးနဲ႕ စီးပြားေရး ႐ႈေထာင့္က ၾကည့္ၿပီး ကေလး တစ္ေယာက္ထက္ ပိုမယူရ ဆိုတဲ့ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ လိုက္တယ္။ ကုိယ္ဝန္ ဖ်က္ခိုင္းတာ မဟုတ္ေပမယ့္ သြယ္ဝိုက္တဲ့ နည္းနဲ႕ေတာ့ ဟုတ္တယ္။

သူတို႕လူမ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသားရဲ႕ မ်ဳိး႐ိုးက အေရးႀကီးတယ္။ အမ်ဳိးသား ျဖစ္သူရဲ႕ မ်ဳိး႐ိုးစဥ္လာ ဆက္ခံ ရတာေၾကာင့္ တစ္အိမ္ေထာင္ တစ္ေယာက္ စည္းကမ္းအရ ကုိယ္ဝန္ ဖ်က္ခ်သူ ဦးေရ အေပါမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အခုမွ မ်ဳိးေစာင့္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းဖို႕ ႀကိဳးစား ေန႐ံုသာ ရွိေသးပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ မ်ဳိးေစာင့္ သီအိုရီကို က်င့္သံုး လာတာ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ၾကာခဲ့ၿပီ။ ကေလးေပါင္း မေရမတြက္ ႏိုင္ေအာင္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ ရၿပီ။ အမ်ဳိးသား မဟုတ္ရင္ ဖ်က္ခ် ပစ္တယ္။ တိုင္းျပည္ တိုးတက္ ဖြံ႕ၿဖိဳး လာတာေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာေတာ့ အမ်ဳိးသမီး ဦးေရ နည္းလာပါတယ္။ ကမၻာကို အုပ္စိုးႏိုင္တဲ့ လက္ေတြ ပိုနည္း လာပါတယ္။ အသက္အရြယ္ ကြာျခားခ်က္ ႀကီးမားလာၿပီး သက္ႀကီး ရြယ္အိုေတြ ဒုကၡေရာက္ ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ေပၚလစီကို ျပန္လည္ ျပဳျပင္ဖို႕ ႀကိဳးစားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရာက္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ေတြကေတာ့ အထူး ကံေကာင္းသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ အရ ကံဆိုတာ အလုပ္တစ္ခုရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္တစ္ခုရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ ကေတာ့ တန္ျပန္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလး မယူခ်င္ ေသးပါဘူး။ ဟုတ္ၿပီ၊ ရတယ္။ အဲဒီအတြက္ တားေဆး၊ ထိုးေဆး၊ ေသာက္ေဆး၊ ကပ္ခြာေဆး အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ မွားယြင္း သလား ရေသးတယ္။ အေရးေပၚ တားေဆးကတ္ အဆင္သင့္ ရွိပါတယ္။ ဘယ္လို ေသာက္ရမလဲ။ သူတို႕က ပိုလို႕ ကြၽမ္းတယ္။ ဆရာဝန္ ကို ဆရာျပန္လုပ္ ႏိုင္သူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဒီလို အဆင့္ဆင့္ ရွိေနတာ ေတာင္ ဘာေၾကာင့္ ကုိယ္ဝန္ရရ ပါသလဲ။ ေလ့လာၾကည့္ တဲ့အခါ အေျခခံ က်တဲ့ အခ်က္ေတြကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ကုိယ္ဝန္ ဖ်က္ခ်င္သူ အမ်ားစုဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ေတြ ျဖစ္ၾက ပါတယ္။ က်န္းမာေရး အသိ၊ တာဝန္ယူစိတ္ နည္းၾကတယ္။ ကုိယ့္စိတ္ ကို မႏိုင္နင္း သူေတြလဲ ျဖစ္တယ္။ အခ်ိန္ကို မၾကည့္ၾကဘူး။ လိုခ်င္တာ ကို ရေအာင္ ယူတယ္။ ကြန္ဒံုးလို အကာအကြယ္ မသံုးစြဲ ခ်င္ဘူး။ ကမၻာျခားမွာ ေသမေလာက္ ေၾကာက္ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ အတြက္ ထုတ္လုပ္ ထားတဲ့ အေရးေပၚ တားေဆး ( emergency contraceptive ) ကို ပဲႀကီးေလွာ္လို ဝါးတယ္။ စားတယ္။ တခ်ဳိ႕မွာ တားေဆးကတ္ ကို ဖာလိုက္ ဝယ္ထားတာ ထိ ရွိပါတယ္။ တားေဆး အားကိုးနဲ႕ တစ္ခါတစ္ရံ ေပါင္း မေရမတြက္ ႏိုင္ေအာင္ မွားယြင္း ၾကတယ္။ ဒီအခ်က္က ပညာတတ္ ျဖစ္တာနဲ႕လဲ မဆိုင္ဘူး။ တခ်ဳိ႕လူေတြ ငယ္ငယ္ ရြယ္ရြယ္နဲ႕ ပညာ ထူးခြၽန္တယ္။ အားနည္းခ်က္ တစ္ခုက နားမလည္တာ ထက္ နားလည္ေအာင္ မႀကိဳးစား ခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားရက္ေတြ နားမလည္ဘူး။ ေရွာင္ရက္ေတြ မသိဘူး။ ကေလးဆို မၾကားခ်င္ဘူး။ အေၾကာင္း ျပခ်က္က စီးပြားေရး အေျခအေန ေၾကာင့္၊ မေမြးခ်င္ တာက ဂုဏ္သိကၡာ ေၾကာင့္၊ အဆင္မေျပ တာတစ္ခုက ငယ္ေနေသး လို႕တဲ့၊ ေနာက္လက္ ညႇိဳးထပ္ထိုး တာက အတူေန သူကိုပါ သူ႕ေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ ရတယ္ေပါ့။

ျပႆနာကို ေတြ႕ရင္ အေျဖရွာ ႏိုင္တယ္လို႕ လူအမ်ားစုက ေျပာၾက ပါတယ္။ အေျခအေနက ဒီေလာက္ထိ မလြယ္ကူ ပါဘူး။ အေနာက္ႏိုင္ငံ ေတြလို ငယ္စဥ္ ကတည္းက လိင္ပညာေပး သင္ခန္းစာ ထည့္မွာလား။ ကုိယ္ပိုင္ အျမင္အရ ေျပာရရင္ အဆင္မေျပ ႏိုင္ဘူး။ လမ္းေၾကာင္းေပး သလို ျဖစ္ႏိုင္ ပါတယ္။ လက္တည့္ စမ္းတာမ်ဳိး ျဖစ္လာႏိုင္ ပါတယ္။ ဆရာ့ထက္ လက္ေစာင္းထက္ သူ ေပၚထြက္ လာႏိုင္တယ္။ စတုတၴ မ႑ိဳင္ နာမည္ခံ မီဒီယာေတြမွာ ေၾကာ္ျငာေတြ၊ ႐ုပ္ပံု ေတြေၾကာင့္ ကေလးေတြ ရဲ႕ အျမင္ကို ေျပာင္းလဲ သြားႏိုင္ ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ဘူး ေၾကာ္ျငာေတြမွာ ကပ္ထားသလို ''ေဆးလိပ္သည္ က်န္းမာေရးကို ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ႏိုင္သည္'' ဆိုတာမ်ဳိးက အသံုးမဝင္ လွပါ။ လူတိုင္းသိတဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ႀကိဳက္လို႕ ေသာက္တာ ျဖစ္လို႕ ေနာင္ခါလာ ေနာင္ခါေစ်း သေဘာပဲ ခံယူၾကပါတယ္။ ျပႆနာ ေနာက္တစ္ခုက ပြင့္လင္း ျမင္သာတဲ့ ေခတ္ျဖစ္လို႕ အင္တာနက္၊ အြန္လိုင္းေတြ ေခတ္စား ေနတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ လူရြယ္၊ လူမမယ္၊ ကေလးသူငယ္ အရြယ္ေတြထိ ဖုန္း၊ ကြန္ပ်ဴတာ ကလိ ေနၾကၿပီ။ အင္တာနက္ သံုးေနၾကၿပီ။ ဒီမိုကေရစီ နာမည္ခံ ထားတာျဖစ္လို႕ ပိတ္ပင္ဖို႕လဲ ခက္ခဲပါတယ္။ ပိတ္မယ္ဆိုရင္ ေက်ာ္မယ့္၊ ခြမယ့္ ပညာရွင္ေတြ ေပၚေပါက္ လာေအာင္ ပ်ဳိးေထာင္ ေပးရာ ေရာက္မယ္။ အဆင္မေျပ ႏိုင္ပါ။ ကံေကာင္းတာ တစ္ခုက အင္တာနက္လိုင္း ေတြ သိပ္မေကာင္း ေသးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူႀကီးေတြ သာမက ကေလးေတြပါ ငယ္ငယ္ ကတည္းက သည္းခံတတ္တဲ့ အက်င့္ ရွိလာတယ္။

ေခတ္က တိုးတက္ လာတယ္။ နာမည္ခံ ထားေပမယ့္ ဆုတ္ယုတ္မႈ ေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား လာမလဲ မခ်ိန္ဆ ႏိုင္ေသး ပါဘူး။ ရာစုႏွစ္ၾကာမွ သမိုင္းက အဆံုးျဖတ္ ေပးမွာမို႕ပါ။ ၂ဝ ရာစုမွာ စက္မႈပညာ တိုးတက္လာ တယ္လို႕ အမ်ားစုက သတ္မွတ္ ၾကတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ ဆိုးေမြကို ဆက္ဆံရ သူေတြက ၂၁ ရာစုက လူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈကို ရာစုႏွစ္ အစမွာပဲ အလူးအလဲ ခံစား ေနၾကရၿပီ။ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္က လူငယ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ အင္တာနက္ အက်င့္ စာရိတၱ၊ ကုိယ္က်င့္တရား ေကာင္းမြန္ေအာင္ မျပဳျပင္ ႏိုင္ေသးတာ ေသခ်ာ ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္ တိုးတက္ဖို႕ စက္ပစၥည္းေတြ အေပၚမွာ အေျခခံရင္ အမွားႀကီး မွားလိမ့္မယ္။ အေရးႀကီးတာ စိတ္ဓာတ္နဲ႕ ခံယူခ်က္ ျဖစ္တယ္။ ငယ္စဥ္ ကတည္းက သင္ၾကား ေပးရမွာ လိင္ပညာေပး မဟုတ္။ တာဝန္ ယူစိတ္နဲ႕ က်န္းမာေရး၊ အသိပညာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုးအေကာင္း၊ အမွားအမွန္ ေဝဖန္ႏိုင္ဖို႕ ဘယ္လိုျပဳ ျပင္မလဲ။ စိတ္ကို ဘယ္လို ထိန္းခ်ဳပ္မလဲ။ ပညာေပး က႑က ပိုလို႕ အေရးႀကီး လာပါတယ္။ ျဖစ္သင့္တာက ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ဘယ္လို ပညာေပးမလဲ။ သတိေပး မလဲ။ သူငယ္ ပညာေရး အေရးႀကီး သလို က်န္းမာေရး အသိ၊ သတိရွိေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္ ၾကမလဲ အေရးႀကီး ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး
Yadanarpondaily